Przeglądy techniczne systemów oddymiania i klap dymowych

Systemy oddymiania oraz klapy dymowe pełnią ważną rolę na obiektach umożliwiając bezpieczna ewakuację ludzi podczas pożaru. Mogą to być samodzielne systemy lub mogą być częścią większej instalacji. W najprostszym ujęciu funkcją systemów oddymiających jest otwieranie klap, okien i drzwi co powoduje naturalny ciąg powietrza i usuwanie dymu np. z klatki schodowej umożliwiając użytkownikom bezpieczne opuszczenie obiektu. Przy braku możliwości wytworzenia naturalnego ciągu hale garażowe oraz inne budynki często są wyposażone w wentylację oddymiającą, która mechanicznie usuwa dym umożliwiając ewakuację. Oczywiście rozwiązań jest wiele, ale każde z nich wymaga okresowych przeglądów technicznych klap dymowych i całej instalacji oddymiającej. Aby sprawdzić czy klapa dymowa się prawidłowo otwiera trzeba ją uruchomić. To oczywiste stwierdzenie odróżnia systemy oddymiające od innych instalacji na obiekcie, które także przecież pracują non-stop. Jeżeli awarii ulegnie instalacja wodna czy elektryczna to od razu widać problem. Natomiast jeżeli niesprawna jest klapa dymowa to problem zobaczymy dopiero podczas alarmu kiedy się nie otworzy prawidłowo. To jest ważny powód dla którego trzeba wykonywać przeglądy techniczne systemów oddymiania i klap dymowych, dzięki którym instalacja oddymiająca zadziała podczas prawdziwego pożaru umożliwiając ludziom bezpieczne opuszczenie obiektu.

Serwis systemów oddymiania i klap dymowych - podstawowe pojęcia

• centrala systemu oddymiania CSO - centralny element sterujący systemu oddymiania do którego podłączone są czujniki, RPO, klapy, siłowniki drzwi lub wentylatory.
• centrala systemu pożarowego CSP - główne urządzenie sterujące w systemie ochrony przeciwpożarowej. Może to być element nadzorcy w stosunku do CSO.
• chwytak elektromagnetyczny - urządzenie utrzymujące drzwi lub bramę w pozycji otwartej. Przy wykryciu pożaru następuje zwolnienie chwytaka i samoistne zamknięcie bramy lub drzwi.
• czujnik pożarowy - detektor umożliwiający wykrycie pożaru. Produkowane są różne typy wykrywające różne zjawiska np. dym, temperaturę, jonizację, płomień czy gazy.
• klapa oddymiająca - urządzenie otwierające się podczas pożaru umożliwiające wypływ dymu z pomieszczenia.
• klapa pożarowa - urządzenie zamykające się podczas pożaru odcinające dopływ powietrza np. kanałem wentylacyjnym.
• moduł powiadomienia straży pożarnej - urządzenie przesyłające informację o alarmie pożarowym do lokalnej jednostki ratowniczej.
• okno oddymiające - okno, które otwiera się automatycznie podczas pożaru pozwalając na wypływ dymu z pomieszczenia.
• przegląd techniczny systemu oddymiania i klap dymowych - czynności wykonywane przez serwis w celu sprawdzenia stanu technicznego instalacji oddymiającej i poprawności reakcji urządzeń wykonawczych np. klap dymowych, siłowników drzwi, wentylatorów oddymiajacych czy chwytaków elektromagnetycznych.
• sensor - elektroniczny element w czujniku odpowiadający za wykrywanie danego zjawiska np. dymu lub temperatury.
• siłownik drzwi lub okien - urządzenie wymuszające otwarcie dzrwi lub okna sterowane z systemu oddymiania.
• sygnalizator - urządzenie alarmujące świetlnie lub dźwiękowo.

Przegląd systemu oddymiania i klap dymowych - dlaczego należy wykonywać?

Okresowy przegląd systemu oddymiania i klap dymowych wciąż przez wiele osób traktowany jest wyłącznie w kwestii obowiązku zagrożonego mandatem w przypadku niewykonania. Tymczasem system oddymiania i podłączone do niego klapy dymowe, uchylne okna czy siłowniki drzwi stanowią kluczowy element ewakuacji w trakcie pożaru. Instalacja oddymiająca ma zadanie usunąć dym np. z klatki schodowej, aby mieszkańcy mogli się wydostać z płonącego budynku. Gdyby system oddymiania nie zadziałał lub nie otworzyły się klapy dymowe to gorący i toksyczny dym uniemożliwiłby ludziom ewakuację narażając na śmiertelne niebezpieczeństwo. Pożar nie jest tylko nic nie znaczącą migawką w telewizji tylko realnym zagrożeniem, a straż pożarna każdego roku odnotowuje około 120-150 tys. pożarów (wg danych za lata 2017-2020). Jednocześnie te same statystyki pokazują, że systemy ochrony pożarowej, a w tym systemy oddymiania pozwalają nie tylko na zmiejszenie ilości pożarów, ale także na redukcję ofiar śmiertelnych nawet o 50%. Tym samym instalacja oddymiająca wraz z klapami dymowymi to jedna z najważniejszych instalacji budynku i warto zapewnić jej prawidłowy serwis aby nie zawiodła w krytycznym momencie pozwalajć na uratowanie naszych bliskich.

• BEZPIECZEŃSTWO:
  System oddymiania, klapy dymowe, siłowniki okien i drzwi to kluczowe elementy dla ewakuacji podczas pożaru więc ich przeglądy techniczne są podstawową czynnością eksploatacyjną.
  
  
• INSTRUKCJA OBSŁUGI I KONSERWACJI:
  W instrukcjach obsługi znajdziemy niezbędne informacje o częstotliwości wykonywania przeglądów technicznych systemu oddymiania lub klap dymowych. Należy ich przestrzegać ponieważ ich niewykonywanie oprócz oczywistego zargożenia powoduje także odpowiedzialność ze względu na obowiązujące przepisy oraz umożliwia ubezpieczycielowi odmowę wypłaty odszkodowania w razie wypadku.
  
  
• PRAWO:
  Regulacje prawne w kwestii bezpieczeństwa pożarowego obiektów są jasne i jednoznacznie kwalifikują systemy oddymiania czy klapy dymowe. Warto pamiętać, że każda regulacja nakazująca zastosowanie danego rozwiazania w domyśle zawiera nie tylko jego instalację, ale także utrzymywanie w sprawności.
  
  Dz.U. 2023 poz. 682 "Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 marca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo budowlane
  Art.5.
  2. Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanym z wymaganiami, o których mowa w ust. 1 pkt 1-7.
  
  Art.61.
  Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany:
  1) utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2;
  
  Art.70.
  1. Właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu budowlanego, na których spoczywają obowiązki w zakresie napraw, określone w przepisach odrębnych bądź umowach, są obowiązani w czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1-4, usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem.
  2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, powinien być potwierdzony w protokole z kontroli obiektu budowlanego. Osoba dokonująca kontroli jest obowiązana bezzwłocznie przesłać kopię tego protokołu do właściwego organu. Właściwy organ, po otrzymaniu kopii protokołu, przeprowadza bezzwłocznie kontrolę obiektu budowlanego w celu potwierdzenia usunięcia stwierdzonych uszkodzeń oraz uzupełnienia braków, o których mowa w ust. 1.
  
  Art.93.
  Kto:
  8) nie spełnia obowiązku, o którym mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1-4,
  9) nie spełnia, określonych w art. 63 ust. 1 lub art. 64 ust. 1 i 3, obowiązków przechowywania dokumentów, związanych z obiektem budowlanym lub prowadzenia książki obiektu budowlanego,
  podlega karze grzywny.
  
  Dz.U. 1999 nr 74 poz. 836 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych.
  
  § 5.1. Okresowej kontroli, o której mowa w art.62 ust.1 pkt.1 lit. a) ustawy, podlegają elementy budynku narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania, których uszkodzenia moga powodować zagrożenie dla:
  1) bezpieczeństwa osób,
  2) środowiska,
  3) konstrukcji budynku.
  2. W toku kontroli, o której mowa w ust. 1, szczegółowym sprawdzeniem należy objąć stan techniczny:
  (...)
  6) urządzeń stanowiących zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku,
  
  Przeglądy techniczne systemów oddymiania i klap dymowych są także bezpośrednio nakazane w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej
  
  Dz.U. 2023 poz. 822 "Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 marca 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów"
  
  "Rozdz.1 par.3. pkt.3. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzone w okresach ustalonych przez producenta nie rzadziej jednak, niż raz w roku".
  
  Jak widać powyżej regulacje nie narzucają czasokresów przeglądów technicznych systemów oddymiania lub klap dymowych ograniczając jedynie maksymalny okres pomiędzy przeglądami do 12 miesięcy. Tym samym jeżeli producent określił, że przegląd ma być wykonywany co 6 miesięcy to tak nelży przyjąć, natomiast jeżeli producent określił, że co 2 lata lub nie określił terminów to przegląd musi być wykonany maksymalnie co 12 miesięcy.
  
  
• UBEZPIECZENIE:
  Umowy ubezpieczeniowe obiektów zawierają kaluzule wymagające eksploatacji obiektu zgodnie z przepisami oraz zaleceniami producentów wyposażenia na nich zamontowanego. Tym samym brak okresowych przeglądów technicznych np. systemów oddymiania czy klap dymowych może powodować odmowę wypłaty odszkodowania przy wypadku.

Niezbędne informacje do wykonania przeglądu systemu oddymiania i klap dymowych na obiekcie

• typ i ilość zamontowanych urządzeń
• wysokość montażu urządzeń
• dostęp do czujek w przestrzeniach międzysufitowych i pomieszczeniach technicznych o utrudnionym dostępie
• rodzaj i przeznaczenie obiektu (np. budynek biurowy)
• czy obiekt posiada strefy zagrożenia wybuchem
• sposób udostępnienia obiektu i ewentualne dodatkowe wymagania (np. szkolenie wewnętrzne bhp pracowników serwisu)

Zakres przeglądu technicznego systemu oddymiania i klap dymowych

Na rynku jest wielu wykonawców oferujących swoje usługi, niestety zakres czynności nazywanych "przeglądem" może być różny, a niektóre oferty mogą wręcz nieuczciwie realizować jedynie pobieżne oględziny. Serwis systemu oddymiania to nie tylko sprawdzenie czy przegląd klap dymowych. Każdy element systemu oddymiania jest istotny i pełni określoną rolę więc wszystkie elementy muszą zostać sprawdzone. Każdy czujnik ma znaczenie bo to właśnie on może być tym pierwszym, który powinien wykryć pożar i jeżeli tego nie zrobi to drastycznie skraca się czas na ewakuację użytkowników. Oczywiście ciężko aby użytkownik znał techniczne aspekty prac serwisowych, ale istotne jest aby do testowania czujek używane były narzędzia i materiały przeznaczone do tego celu i bezpieczne dla samych urządzeń detekcyjnych.

• Nie należy stosować niekontrolowanych źródeł dymu (palących się przedmiotów, papierosów itp.)
• Nie należy używać niekontrolowanych żródeł wysokiej temperatury (np. otwartego ognia, zapalniczek itp.).
• Podczas remontów lub prac pylących należy założyć specjalne osłony na czujniki.

Serwis systemów oddymiania i klap dymowych - kompleksowa obsługa

Współczesne obiekty są coraz bardziej skomplikowane i wyposażone w coraz więcej różnorodnych instalacji. Obsługa takich obiektów jest czasochłonna i dlatego oferujemy Państwu możliwość jednoczesnego serwisu wielu instalacji bezpieczeństwa. Przy takiej ilości producentów i typów urządzeń nie jest oczywiście możliwe, aby jedna firma serwisowa mogła obsługiwać wszystkie instalacje i urządzenia na odpowiednim poziomie, ale warto aby współpracujące ze sobą instalacje wymagające podobnych kompetencji były wykonywane jednocześnie. W P.T.SIGNAL zapewniamy ofertę serwisową następujących instalacji:

• systemy detekcji gazów
• układy wentylacji mechanicznej
• systemy sygnalizacji pożaru (SSP)
• systemy oddymiania
• instalacje gazowe i punkty redukcyjno-pomiarowe gazu

Zaufaj profesjonalistom.
Zespół serwisowy P.T.SIGNAL

Stan prawny na 04.2023
P.T.SIGNAL nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie powyższych informacji w jakimkolwiek celu i w jakimkolwiek zakresie. Wszelkie interpretacje regulacji prawnych są podane jedynie w celu orientacyjnym i P.T.SIGNAL nie ponosi odpowiedzialności za ich prawidłowość.